[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Kg7-h7; (10) Hd1-h5+, Kh7-g8; (11) Hh5-g6+, Kg8-h8; (12) Hg6-g7
mat. Czarne nie mogą zbić hetmana pionem w 11-tym posunięciu, ze
względu na związanie piona f7 gońcem z c4.
Jeżeli zamiast zbicia gońca na f6 w 8-mym posunięciu, czarne
odeszłyby królem na g8 lub g6, białe mogłyby wymusić mata
poświęcając wieżę na f5 i w ten sposób odcinając gońca c8 i dając
swojemu hetmanowi dostęp do pola g4.
Poświęcenie, z perspektywą wykorzystania związania występuje
również w innych niż przedstawione powyżej wersjach. Dalej
przedstawione zostaną trzy najczęstsze przypadki.
W pozycji przedstawionej na diagramie 38 czarne nie powinny bić
piona e4 mimo iż w razie związania skoczka wieżą poprzez Wd1-e1
czarne mogą bronić skoczka gońcem Gc8-f5
52
XABCDEFGHY
8r+l+k+-tr(
7zpp+-+-zpp'
6-+p+-sn-+&
5+-+-+-+-%
4-+-+PsN-+$
3+-+-+-vL-#
2PzP-+-+PzP"
1tR-+R+-mK-!
xabcdefghy
DIAGRAM 38.
Oto sposób, w jaki białe mogą uzyskać przewagę:
(1) Wd1-e1 Gc8-f5
(2) We1:e4 Gf5:e4
(3) Wa1-e1
Poświęcając wieżę za skoczka, białe zwolniły pole e1 dla drugiej
wieży, wiążącej czarnego gońca. Czarne nie mają możliwości obrony
gońca.
Pozycję na diagramie 39 można w jakiś sposób odnieść do tej z
diagramu 38 w kontekście przeprowadzania poświęcenia dla
związania. Jeżeli białe zagrają Gf1-b5+ czarne nie powinny
zasłaniać się gońcem, ponieważ białe oddadzą wieżę za gońca aby
przeforsować związanie wieży d8 i następnie zbić ją wieżą z d1.
XABCDEFGHY
8-+-trk+-tr(
7zpp+-+pzpp'
6-+-+l+-+&
5+-+-zp-+-%
4-+-+P+-+$
3+-+-+-+-#
2PzPP+-+PzP"
1+-mKR+L+R!
xabcdefghy
DIAGRAM 39.
W pozycji diagramu 40 również istnieje możliwość poświęcenia ze
względu na związanie figury, która chroni przed grozbą, dopóki
jest mobilna. Białe grają (1) Hd1-d5, i czarne nie mogą wziąć
53
skoczka białych hetmanem ze względu na możliwą kontynuację białych
(2) Hd5:f7+, Wf8:f7; (3) We4-e8 mat.
Czarne mogą spróbować (1) ..., Sf5-h6.
XABCDEFGHY
8r+lwq-trk+(
7zpp+p+pzpp'
6-+-zp-+-+&
5+-+-+nsN-%
4-+L+R+-+$
3+-+-+-+-#
2PzP-+-zPPzP"
1tR-+Q+-mK-!
xabcdefghy
DIAGRAM 40.
Pion na f7 byłby wtedy trzykrotnie atakowany i trzykrotnie
broniony, tak więc białe nie mogą go zbić ponieważ wtedy związanie
wieży spowodowane przez Sg5:f7, Sh6:f7; Hd5:f7, Wf8:f7 nie
prowadzi do niczego, pole e8 jest chronione przez hetmana. Ale
białe mogą wymusić zwycięstwo ruchem (2) Wa1-e1, zagrażając znowu
poświęceniem na f7, ponieważ teraz dwukrotnie kontrolują pole e8.
Jeżeli czarne odpowiedzą (2) ..., Hd8-f6, broniąc f7 po raz
czwarty i czyniąc niemożliwym poświęcenie białych na tym etapie,
białe kontynuują (3) We4-e8. Powstaje grozba We8:f8+, Kg8:f8;
Sg5:h7+ wygrywająca hetmana. Czarne nie mogą się obronić ruchem
Hf6-g6 ze względu na (4) Gc4-d3 z następującym Gd3:h7+ i We8:f8,
etc., nie mogą tez zagrać (3) ..., Hf6-f4 ze względu na g2-g3 i
Hd5:d6 z atakiem na bezbronną wieżę z f8.
Poświęcenie mające na celu przeprowadzenie matującego ataku
poprzez współpracę wież i gońca, podobne do omówionych przykładów,
jest możliwe w pozycji na diagramie 41, która miała miejsce w
czasie partii turniejowej w Londynie, w której autor grał
czarnymi.
Kombinacja czarnych zaczyna się od poświęcenia hetmana na f3. Po
(1) ..., Hf6:f3; (2) g2:f3, Gc8-h3+; (3) Kf1-g1 król białych jest
utrzymywany w bezruchu przez czarnego gońca. W tej sytuacji szach
jedną z wież w linii g będzie zabójczy.
Ale białe mogą tymczasowo zabezpieczyć się przed wszelkimi próbami
zamatowania przez czarne. Jeżeli czarne kontynuują (3) ..., We2-
e6, białe mogą zbić piona d3 hetmanem broniąc się przed matem We6-
g6. Po oddaniu hetmana za jedną z czarnych wież, białe w dalszym
ciągu będą miały przewagę materiału.
Właściwy sposób przeprowadzenia ataku wygląda następująco:
(3) ..., Wa8-e8, wtedy białe nie mogą wziąć piona d3 ze względu na
We2-e1+; Hd3-f1, We1:f1+; Wa1:f1, We8-e6 i We6-g6 mat.
54
XABCDEFGHY
8r+l+-+k+(
7zpp+-+pzpp'
6-+-+-wq-+&
5+-+-+-+-%
4-zPP+-+-+$
3+-+p+N+-#
2-zP-+rzPPzP"
1tR-+Q+K+R!
xabcdefghy
DIAGRAM 41.
Głównym zagrożeniem związanym z trzecim posunięciem czarnych jest
We8-e6-g6 mat. Inną grozbą jest d3-d2 z następującym We2-e1+.
Jedynym sposobem obrony dla białych jest (4) f3-f4. Jeżeli teraz
nastąpi d3-d2, białe zagrają (5) f2-f3, We2-e1+; i po (6) Kg1-f2
król uzyskuje wystarczającą ochronę. A jeżeli (4) ..., We8-e6,
nastąpi (5) f4-f5 nie pozwalające wieży na przemieszczenie się na
g6.
Ale, po ponowieniu grozby mata (5) ..., We6-e4, białe zmuszone są
do obrony g4 poprzez (6) f2-f3 i czarne otwierajÄ… drugÄ… liniÄ™ dla
połączonej napaści wież, podobnej do tej zilustrowanej diagramem
30. Co gorsze dla białych, po posunięciu (6) ..., We2-g2+ są
zmuszone do wejścia królem na linię gońca h3, co wystawia go na
odkrytego szacha. Po (7) Kg1-f1, Wg2:b2 odkryty szach; (8) Kf1-g1,
We4-e2 i białe muszą natychmiast oddać hetmana za wieżę, inaczej
czarne przeforsują mata w czterech posunięciach: We2-g2+, Kg1-f1,
Wg2:h2+, Kf2-g1, Wb2-g2+; Kg1-f1, Wh2:h1+/-.
Mimo iż białe w dalszym ciągu mają przewagę materialną po (9)
Hd1:e2, Wb2:e2 nie zdołają uniknąć przegrania partii ze względu na
kontynuację grozby jaką egzekwują czarne poprzez współpracę wieży
i gońca. Jedynym posunięciem mogącym zabezpieczyć wieżę z a1 przed
zbiciem poprzez We2-g2+, z następującym odkrytym szachem z
jednoczesnym atakiem czarną wieżą na białą wieżę jest (10) Wa1-d1
mające na celu obronę wieży królem, (10) ..., We2-g2+; (11) Kg1-
f1, Wg2-d2; (12) Kf1-e1; ten plan zawodzi jednak ze względu na to,
że czarne matują (12) ..., Wd2-e2.
Pozycja matująca, która nie była dotychczas omawiana, a do której
dochodzi na tyle często w rzeczywistych partiach, aby poświęcić
jej wzmiankę, polega na utracie możliwości ruchu przez króla na
skutek otoczenia go własnymi bierkami, z następującym zamatowaniem
go skoczkiem. Przykład przedstawiony jest na diagramie 42.
55
XABCDEFGHY
8-+q+r+-mk(
7zpp+-+-zpp'
6-+-+-vl-+&
5+-+R+-sN-%
4-+Q+-+-+$
3+-+-+-zP-#
2PzP-+-+-zP"
1+-+-+-mK-!
xabcdefghy
DIAGRAM 42.
Białe mając posunięcie mogą wymusić mata poprzez (1) Wd5-d8, co
jest naprawdę zaskakującym poświęceniem, z tego względu, że czarne
nie tylko mogą wziąć wieżę hetmanem lub wieżą, ale mogą również
zbić hetmana białych. W tym ostatnim przypadku jednak, zostaną
zamatowane w dwóch posunięciach (2) Wd8:e8+, Hc4-g8; (3) Sg5-f7.
To jeden z przykładów zdławionego mata skoczkiem. [Przyp.tłum.:
w Polsce funkcjonuje nazwa Mat Beniowskiego ]. Inny przykład,
który jest naprawdę typowy, ma miejsce, gdy czarne wezmą wieżę
zamiast hetmana. Do mata dochodzi w sposób następujący: (2) Sg5-
f7+, Kh8-g8; (3) Sf7-h6++, Kg8-h8; (4) Hc4-g8+, We8:g8; (5) Sh6-
f7#. Białe nie mogłyby grać Hc4-g8+ od razu w drugim posunięciu
ponieważ czarne mogłyby zbić hetmana królem, czego nie mogą zrobić
gdy skoczek białych jest na h6.
Poświęcenia związane z bezpośrednim atakiem matującym są z reguły
najłatwiejsze do zauważenia, ponieważ nie trzeba w ich przypadku
rozszyfrowywać celu poświęcena. W tych przypadkach gracz nie musi
zastanawiać się, czy pozycja uzyskana po dokonaniu poświęcenia
będzie wystarczająco silna dla zdobycia materiału co najmniej
równoważnego temu poświęconemu. %7łeby poprawnie odpowiedzieć na to
pytanie trzeba wielkiego instynktu popartego przez doświadczenie;
wszystko czego potrzeba w tym przypadku to upewnić się, że można
zamatować przeciwnika w określonej liczbie posunięć. Jeżeli nie
można w sposób jasny przewidzieć mata, nie należy robić
poświęcenia. Poświęcenie z następującym po nim matem jest
wskazane, jeżeli w części szachownicy, gdzie przebywa wrogi król
mamy lokalnie dużą przewagę materiału. Taki przykład widnieje na
okładce książki.
56
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
